Rozwój niemowlaka a skoki rozwojowe w pierwszym roku życia – co warto wiedzieć?

Pierwszy rok życia to czas intensywnego rozwoju maleństwa. To czas intensywnego, rozwoju, zdobywania kolejnych umiejętności a co za tym idzie podejmowania nowych wyzwań. Jako rodzic z dumą obserwuję, jak moje dziecko intensywnie się rozwija. I choć jako roczniak jeszcze samodzielnie nie chodzi, to wiem, że przyjdzie na to czas. Widzę, jak każdego dnia opanowuje nowe umiejętności i jestem dumna. Skoki rozwojowe, o których dziś porozmawiamy, najbardziej zauważalne są przez rodziców w pierwszym roku życia. W tym okresie występuje ich aż siedem.  Warto pamiętać, że  każde dziecko przechodzi je trochę inaczej i są one związane z rozwojem mózgu i układu nerwowego.  Każde dziecko rozwija się w swoim czasie, dlatego warto pamiętać, „rozwój to indywidualny proces dla każdego dziecka, dlatego nie powinniśmy porównywać dzieci.

Czym są i jak objawiają się skoki rozwojowe w pierwszych 12 miesiącach życia? Ile ich jest i jak długo trwają? Na te pytania szukajcie odpowiedzi w tekście. „Naukowcy wyróżnili 7 skoków rozwojowych w pierwszym roku życia”, a ich czas występowania określany jest w przybliżeniu. Więc, daty ich występowania są tak naprawdę umowne.

Czym są skoki rozwojowe?

Skoki rozwojowe to momenty, w których dziecko nabywa nowe umiejętności. Wtedy też zauważalne są nagłe zmiany w zachowaniu dziecka, które z radosnego roześmianego brzdąca w ciągu zaledwie jednego dnia może stać się małym maruderą. Niemowlę może być niespokojne, mieć problemy ze snem i wykazywać trudności z czynnościami, które już potrafiło wcześniej wykonywać. Potem jednak widać wyraźny postęp w jego rozwoju. Po tych nieco trudniejszych dniach, zazwyczaj pojawia się nowa umiejętność.

To właśnie są te momenty, w których układ nerwowy maluszka otrzymuje nowe bodźce, z którymi musi sobie poradzić. Jest to oznaka synchronicznego i prawidłowego rozwoju, warto jednak być czujnym, ponieważ nagłe zmiany w zachowaniu mogą być również objawem zbliżającej się infekcji. U jednych dzieci te momenty są bardzo zauważalne, a u innych mniej. W czasie, w którym pojawia się skok rozwojowy, maluch może zachowywać się inaczej niż zwykle. Może być drażliwy, nerwowy, niemal nieoodkładalny i płaczliwy. Zazwyczaj w tych dniach potrzebuje więcej uwagi i bliskości mamy, mogą pojawiać się problemy z jedzeniem lub zasypianiem. U nas zauważalne były problemy ze snem i apetytem.

Najczęstsze objawy skoków rozwojowych

Skoki rozwojowe u niemowlaka potrafią być męczące zarówno dla dziecka jak i rodziców.  Są związane z gwałtownymi zmianami w układzie nerwowym, które pozwalają maluszkowi nabywać nowych umiejętności. Jeśli maluszek zachowuje się inaczej niż zazwyczaj, jest bardziej płaczliwy, częściej potrzebuje Twojej obecności może to być znak, że przechodzi eden z siedmiu skoków rozwojowych.

Najczęściej są poprzedzone trudnym czasem. Do najczęstszych objawów skoków rozwojowych zalicza się:

• płacz, rozdrażnienie, marudzenie, apatia,
• niepokój, lęk u dziecka;
• problemy ze snem
• brak apetytu.

I choć nie można zapobiec skokom rozwojowym, to można je złagodzić swoją troska i obecnością przy maluszku. Warto jednak pamiętać, że nie każda zmiana w zachowaniu maluszka jest spowodowana skokiem rozwojowym, niestety bardzo często za pogorszeniem nastroju może stać infekcja, przebodźcowanie lub zmiana otoczenia.

Kiedy zazwyczaj występują skoki rozwojowe?

W pierwszym roku życia dziecko może doświadczyć aż siedem takich skoków. Może, ale nie musi. Każde dziecko inaczej się rozwija. Są dzieci, u których pomimo zdobywania nowych umiejętności rodzice nie zauważają nie zmian w zachowaniu. Poniżej kilka charakterystycznych elementów dla każdego z tych okresów:

1. Skok pierwszy pojawia się zazwyczaj około 5 tygodnia życia

To pierwszy skok rozwojowy, tzw. świat wrażeń. Niemowlę zaczyna mniej spać, wydłuża się czas czuwania i następuje wyostrzenie zmysłów. W tym czasie maluszek zaczyna wyraźniej widzieć, słyszeć i czuć. Zaczyna wykazywać większe zainteresowanie przedmiotami. To moment, w którym pojawiają się pierwsze łzy i uśmiech, a niemowlę zatrzymuje wzrok na naszej twarzy. Taka ilość nowych bodźców może sprawiać, że czuje się zagubiony i odpowiada płaczem na nowe doznania takie jak zimno, hałas i ostre światło. Pocieszające jest to, ze pierwszy skok rozwojowy trwa zaledwie kilka dni, podobnie kilka dni trwa poprzedzający go okres rozdrażnienia. Niestety każdy kolejny skok będzie trwał już nieco dłużej. Wszystko zależy od wieku dziecka, ale i indywidualnych uwarunkowań maluszka i umiejętności radzenia sobie ze zmianami.

2. Skok drugi przypada pod koniec drugiego miesiąca

Drugi skok rozwojowy przypada na okres miedzy 7 a 9 tygodniem. Niemowlę podejmuje pierwsze próby podnoszenia główki, zaczyna wydawać więcej dźwięków. To moment, w którym odkrywa, że ma ręce i nogi, zaczyna, więc nimi energicznie ruszać. Chwyta przedmioty i  reaguje na dźwięki. To idealny moment na powieszenie karuzeli nad łóżeczkiem lub inwestycję w drewniany stojak z zabawkami, po które będzie mógł sięgać. Tka dodatkowa atrakcja, która będzie wspomagała rozwój od samego początku.

3. Skok trzeci

Trzeci skok rozwojowy przypada na okres między 11 a 12 tygodniem życia. Maluszek, wkłada rączki do buzi, łączy je ze sobą i całkiem nieźle już gaworzy. Coraz lepiej radzi sobie z trzymaniem grzechotki, która teraz nie wypada mu tak często jak jeszcze 2-3 tygodnie wcześniej. Coraz bardziej reaguje na dźwięki, szuka ich źródła poprzez obracanie.

4. Skok czwarty

Czwarty skok rozwojowy to pierwszy skok, który może trwać nieco dłużej. Zaczyna się zazwyczaj około 15 tygodnia. Niemowlę staje się bardziej niespokojne, ma trudności z zasypianiem.  Po tym trudnym dla rodziców i dziecka czasie, maluch będzie się starał sam sięgać po zabawkę, która go interesuje. To moment, w którym zaczyna reagować na zacznie reagować na swoje imię.  To dobry moment na zabawy z odbiciem lustrzanym, fantastycznie sprawdzą się maty podłogowe z lustereczkiem.  Od tego momentu dom wypełni radosne gaworzenie. W tym czasie doskonali i opanowuje przekręcanie się z brzuszka na plecy. Dla niego taka aktywność jest to świetną zabawą i treningiem.

5. Skok piąty przypada na okres między 6 a 7 miesiącem

U wielu dzieci w tym czasie pojawia się tzw. lęk separacyjny. Pojawia się niepokój, gdy maluch traci rodzica z zasięgu wzroku. U nas pojawił się on nieco później. Może ze względu an to, że nigdy nie rozstawałyśmy się z Anią. Aby łagodzić niepokój potrzeba teraz ciut więcej zainteresowania i bliskości rodzica, a wszystko po to by poczuć się bezpiecznie. To doskonały moment na wspólne czytanie i przeglądanie książeczek. Polecamy serię książek Pucia i sztywno-katronowych książeczek dla maluchów.  Maluch w tym czasie chce siadać i zaczyna pełzać, Powtarza pierwsze sylaby, często nam rodzicom wydaje się, że mówi mama, baba, dada, ale na świadome wypowiedziane słowa jeszcze chwilę musimy zaczekać. To również etap rozszerzania diety i wprowadzania nowych posiłków i poznawania nowych smaków.

6. Skok szósty w którym następuje szybki rozwój inteligencji

Ten skok bardzo często określa się skokiem rozwoju inteligencji. Zazwyczaj następuje około 35 tygodnia życia. To bardzo ważny moment w rozwoju inteligencji dziecka. Dziecko potrafi rozpoznawać kształty, idealną pomocą i wsparciem jego rozwoju będą pierwsze sortery oraz książeczki, które będą wspierały naukę i rozwój mózgu. W sumie u nas było tak niedawno, do dziś pamiętam wzruszenie jak Ani zaczęła przytulać swojego pluszowego misia, okazując w ten sposób opiekuńczość w stosunku do ulubionej zabawki. To również etap, w którym zaczyna rozumieć zależności między fikcją a rzeczywistością. Maluszki w tym czasie pełzają lub zaczynają raczkować i uwielbiają swoje odbicie w lustrze.

7. Skok siódmy, ostatni w pierwszym roku życia.

Ostatni skok w pierwszym roku życia pojawia się zazwyczaj między 40 a 48 tygodniem. W tym czasie dziecko zaczyna naśladować dźwięki, wskazuje palcem, stawia pierwsze kroki, próbuje się wspinać. Jest coraz bardziej ciekawe świata. Pojawiają się pierwsze świadomie wypowiadane słowa, w tym ulubione słowo mojej córci, „nie”, w tym czasie maluch zaczyna rysować, wystarczy mu raz pokazać i zaskoczy. Warto zdecydować się na zakup pierwszych bezpiecznych kredek dla niemowlaka. My mamy takie śmieszne myszki, które idealnie mieszczą się w dziecięcej dłoni. W ostatnim skoku rozwojowym maluch zaczyna budować a następnie burzyć konstrukcje z klocków jest to tzw. etap sekwencji. Warto podsunąć maluchowi pierwsze większe klocki, np. duplo lub zwykłe drewniane kostki. Tak naprawdę wokół malucha tyle się dzieje, to przecież okres, w którym dziecko uczy się chodzić. I jak najbardziej warto go wspierać i zachęcać. Nic na siłę, ale poprzez zabawę można osiągnąć naprawdę super efekty. Najpierw przy meblach, a potem to już samo pójdzie. Musi być gotowy i odważyć się na postawienie pierwszych samodzielnych kroków. Jeżeli nie teraz, to za 2-3 lub cztery tygodnie z pewnością opanuje tą trudną sztukę.

Myślę, że warto wiedzieć jak najwięcej o skokach rozwojowych niemowlaka i o tym jak samemu przetrwać ten trudny czas oraz pomóc maluszkowi przechodzić te trudne momenty jak najłagodniej. Cierpliwość i spokój, zdecydowanie to słowa KLUCZ do sukcesu! Dlaczego…?”. Dlatego, że być może już niedługo zdobędzie nowe umiejętności. Podsumowując skoki rozwojowe do 1. roku życia to sprawa indywidualna. Należy pamiętać o tym, że niektóre maluszki opanują pewne umiejętności szybciej, a inne później. To jest jak najbardziej naturalne i niczego nie trzeba przyśpieszać.

Artykuł powstał na podstawie artykułu „Rozwój niemowlaka a skoki rozwojowe – co trzeba wiedzieć?

Kilka drobiazgów, na które warto zwrócić uwagę:

• Nie wszystkie maluchy tak samo intensywnie przeżywają nabywanie nowych umiejętności,
• Czasem rozwój jest dość harmonijny, czasem następuje „skokowo” i to jest jak najbardziej prawidłowe.
• Warto pamiętać, że widełki rozwojowe są dosyć szerokie, nie wszystko musi przebiegać dokładnie jak w schemacie – w razie wątpliwości warto skonsultować się ze specjalistą w danej dziedzinie.

A jak Wasze maluchy – przeżywały ten etap w życiu? Zauważyliście u nich skoki rozwojowe czy wszystko następowało łagodnie? U nas z tym bywało różnie, najgorszy chyba mamy jednak za sobą, trwał on jakieś dwa, trzy tygodnie i mam nadzieję, że jest już za nami.