Obowiązkowe i dodatkowe badania w 2 trymestrze ciąży

Zarówno przyszła mama jak lekarz prowadzący ciążę powinni pilnować kalendarza badań zalecanych kobietom w ciąży. Jakie badania w drugim trymestrze powinnyśmy zrobić? Warto pamiętać, że pomimo dużo lepszego samopoczucia w drugim trymestrze ciąży nie powinnyśmy zapominać o badaniach kontrolnych zalecanych kobietom ciężarnym w tym okresie. Jakie badania w 2 trymestrze są zalecane, a jakie można wykonać dodatkowo?

Na wstępie, celem wyjaśnienia tytułu wpisu, nie ma czegoś takiego jak „obowiązkowe badania w ciąży”. Na te badania kobieta może iść, nie musi. Są refundowane, zalecane, ale nie obowiązkowe. Oczywiście nikt nie może nikogo zmusić do badań. Chodzi tu raczej o konieczność wykonania przynajmniej 3 razy w ciągu 9 miesięcy kontrolnej morfologii, moczu i badania USG. Tak samo sytuacja wygląda z badaniami prenatalnymi w ciąży. Można je wykonać, ale nie ma przymusu. Ja mając możliwość wykonania badań prenatalnych zrobiłam je. Gdybym musiała za nie zapłacić decyzja byłaby taka sama. Wiem że większość kobiet nie bagatelizuje i wykonuje badania w ciąży.

Kończąc drugi trymestr ciąży chciałabym go podsumować. Tym razem postanowiłam skupić się nie na wyprawce dla maleństwa, ale na badaniach, które warto w tym czasie wykonać. Dziś przedstawię kalendarz badań, jakie przyszła mama powinna wykonać w tym czasie.  Od 1 stycznia 2019 roku wszedł w życie kalendarz badań dla kobiet w ciąży, który jest częścią standardów opieki okołoporodowej. Standardy te bardzo dokładnie określają zakres podstawowych badań dla ciężarnych oraz zakres konsultacji medycznych, które powinny zostać wykonane na poszczególnych etapach ciąży. Podstawowe badania to zazwyczaj badanie krwi, moczu i kontrolne USG.

Drugi trymestr ciąży – od kiedy, do kiedy trwa?

Drugi trymestr ciąży przypada na 4, 5 i 6 miesiąc, podając dokładniej w tygodniach liczymy go od 14 do 28 tygodnia ciąży.  Warto wiedzieć, że w tym okresie dość często pojawiają się symptomy takich zagrożeń położniczych takich jak cukrzyca ciążowa, nadciśnienie, dlatego bardzo ważne są badania i regularne wizyty u ginekologa. Niestety z tego co wiem w czasach pandemii koronawirusa z zapisaniem się na poszczególne wizyty wiele osób ma problem.

W drugim trymestrze ciąży większość mam czuje się dużo lepiej. W tym czasie brzuszek staje się coraz bardziej widoczny, choć ja ma wrażenie, że u mnie już dawno się uwypuklił. W drugim trymestrze najczęściej też możemy poznać płeć dziecka. Zazwyczaj jest to możliwe na USG tzw połówkowym, które jest wykonywane między 18 a 22 tygodniem ciąży. 

Podstawowe badania które warto wykonać w 2 trymestrze ciąży?

Pierwsze tzw. podstawowe badania zazwyczaj wykonujemy po pierwszej wizycie u ginekologa, kiedy lekarz potwierdzi ciążę.  Zazwyczaj jest badanie ginekologiczne. Z pierwzej wizyty zazwyczaj wychodzimy ze skierowaniem na  badania laboratoryjne. W zestawie zazwyczaj jest morfologia i mocz a w drugiej kolejności USG, oraz cytologia, jeżeli nie mamy aktualnej i USG piersi. .

Między 14 a 20 tygodniem ciąży powinnyśmy pamiętać o wykonaniu takich badań jak:

• 14 tydzień ciąży to już ostatni moment na wykonanie badań prenatalnych, jeżeli mamy zlecone lub chcemy zrobić je na własną rękę. Całe badanie to USG – 3D, oraz badanie krwi tzw. test PAPPA-Aoraz potrójny test HCG. Mamy powyżej 35 roku życia lub wszystkie mamy z obciążeniami genetycznymi w rodzinie testy te mogą wykonać w ramach kontraktu na NFZ. Mając 40 lat, skorzystałam z tej możliwości. Jestem po dwukrotnym badaniu genetycznym. Na razie uspokojona, przede mną trzecie ostatnie badanie prenatalne. Niestety trzecie nie jest już refundowane przez NFZ. Chyba że są uzasadnione wskazania do wykonania takiego badania – może ono być refundowane przez NFZ, pod warunkiem, że lekarz mający umowę z NFZ wystawi na nie skierowanie.
• Podstawowa morfologia i badanie moczu.
• W tym czasie sprawdza się przeciwciała odpornościowe (anty Rh)
• Zazwyczaj lekarz zleca badanie HBs.
• Wykonuje się badanie ultrasonograficzne USG tzw. połówkowe, które zazwyczaj wykonywane jest między 18-22 tygodniem. Zaleca się jednak by wykonać je najbliżej 20 tygodnia ciąży.
• Często zlecane jest też badanie oceny pH wydzieliny pochwowej.

Z badań poza laboratoryjnych położna, czasem lekarz standardowo wpisuje do karty ciąży takie informacje jak:

• Masę ciała pacjentki.
• Ciśnienie tętnicze krwi.
• Badanie położnicze (wysokość dna macicy) + badanie piersi – choć nie każdy lekarz wykonuje to badanie

Między 21-28 tygodniem ciąży zazwyczaj wykonywane są takie badania jak:

• Jeśli jeszcze nie wykonano u pacjentki drugiego badania prenatalnego, to ostatnią chwilą na wykonanie go jest dwudziesty trzeci tydzień ciąży i szósty dzień. Podczas tego badania lekarz mierzy wielkość płodu i jego poszczególnych części ciała oraz ocenia pracę serca. Na tej podstawie jest w stanie stwierdzić, czy dziecko rozwija się prawidłowo. Na każdym USG łzy same lecą mi z oczu, nie mogę się powstrzymać. To cudowne uczucie podglądać dzieciątko jeszcze w brzuszku.
• Podstawowe badanie krwi i moczu
• Test obciążenia glukozą zwany krzywą cukru wykonuje się ją po skończonym 24 tygodniu ciąży badanie polega na dwukrotnym oznaczeniu stężenia glukozy: przed podaniem glukozy (na czczo) oraz po 1 i 2 godzinach od podania glukozy.
• Przeciwciała anty-Rh u kobiet z Rh (–).
• U kobiet z ujemnym wynikiem w I trymestrze – dodatkowe w kierunku toksoplazmozy.

Z badań poza laboratoryjnych  w karcie ciąży uzupełnia się takie informacje o pacjentce jak:

• Pomiar ciśnienia – w moim przypadku kontroluje to codziennie
• Sprawdza się masę ciała
• Ocenia pH wydzieliny pochwowej, choć w czasie korona wirusa nie wszystkie placówki wykonują to badanie
• Badanie położnicze (wysokość dna macicy) oraz ocena ruchliwości płodu przez ciężarną.

Poza wymienionymi badaniami kontrolnymi ginekolog może zlecić wizyty u innych specjalistów takich jak kardiolog, okulista, endokrynolog itp. W zależności od stanu zdrowia pacjentki i samopoczucia być może będzie potrzebna konsultacja u innego lekarza. Ja w związku z problemami kardiologicznymi z którymi się zmagam od kilku lat, dodatkowo musiałam przejść szereg badań kardiologicznych w tym echo serca, USG serca plus założenie holtera. Jak do tej pory zaliczyłam dwie konsultacje kardiologiczne. Do tego mam zlecone regularne pomiary ciśnienia i kontrolę pulsu. Teraz czekam na decyzję kardiologa czy pozwoli mi rodzić naturalnie czy jednak będzie wskazanie do cesarskiego cięcia.

Badanie USG w 2 trymestrze ciąży

Według standardów opieki okołoporodowej badanie USG inaczej nazywane połówkowym powinno być wykonane między 18 a 22 tygodniem ciąży. Celem tego badania jest szczegółowa ocena anatomii płodu pod kątem występowania wad wrodzonych. Lekarz podczas badania bardzo dokładnie ogląda i ocenia budowę najważniejszych narządów u maleństwa. Ocenie podlegają m.in. głowa (twarz, mózg, czaszka), klatka piersiowa (żebra, płuca, serce), szyja, jama brzuszna (żołądek, jelita, nerki, pęcherz moczowy), kręgosłup, kości dłoni i stóp oraz narządy płciowe. Jest to naprawdę bardzo dokładne badanie.

Zarówno pierwsze USG genetyczne, jak i drugie bardzo mnie stresowało. Przede mną jeszcze zalecone trzecie badanie genetyczne, mam nadzieję, że wszystko z córeczką jest ok. To cudowne, że możemy kontrolować rozwój swojej pociechy jeszcze w brzuszku. Poza szacunkowym określeniem wagi dziecka, lekarz określa położenie łożyska oraz ilość płynu owodniowego. Badanie daje lekarzowi i rodzicom odpowiedź czy dziecko rozwija się harmonijnie i czy na tym etapie rozwoju nie wykryto u niego wad anatomicznych. To badanie pozwala wykryć większość wad rozwojowych płodu. Choć nie wyklucza, że nie pojawią się jakiekolwiek nieprawidłowości w przyszłości.

Krzywa cukru – kiedy najlepiej wykonać badanie?

Jednym z ważniejszych badań w ciąży między 24 tygodniem ciąży a 28 jest badanie w celu wykrywania cukrzycy ciążowej – krzywa cukru. W Polsce jest ona badaniem przesiewowym i wykonuje się ją u każdej ciężarnej. Na ostatnie badanie krzywej cukru szłam jak na ścięcie, po pierwsze obawiałam się wyniku, ponieważ z Jasiem miałam cukrzycę ciążową, po drugie średnio znoszę to badanie, ponieważ mój organizm szaleje, nie mówiąc już o lokatorze w moim brzuchu. Po takiej dawce słodyczy myślałam, że córeczka ma cztery nogi i ręce. Taka była pobudzona. Na szczęście w tej ciąży, wyniki badań wyszły zadowalające a ja się nieco uspokoiłam.

Jeśli kobieta przed ciążą nie chorowała na cukrzycę, standardowo test obciążenia glukozą zleca się między 24 a 28 tygodniem ciąży. Jeżeli jednak kobieta znajdujące się w grupie zwiększonego ryzyka wystąpienia cukrzycy ciążowej lub choruje na cukrzycę, test wykonuje się wcześniej. Ostatecznie to lekarz prowadzący ustala termin badania. Jak widać na moim przypadku, cukrzyca ciążowa w przypadku jednej ciąży nie oznacza, że problem powtórzył się w kolejnej ciąży. Z duszą na ramieniu oczekiwałam na wynik tego badania.

Ciekawostki związane z szóstym miesiącem ciąży?

W szóstym miesiącu ciąży dziecko jest już ukształtowane i wyglądem przypomina miniaturowego człowieka. Jednak szanse na przeżycie poza macicą nie są za duże. Dlatego warto w sposób szczególny uważać na siebie, zbytnio się nie forsować i jak najwięcej odpoczywać. I kto to mówi?  Często sama mam problem by się zatrzymać, poleżeć i odpocząć np. na hamaku. W tym czasie ruchy maluszka są na tyle wyczuwalne a my coraz bardziej stajemy się świadome rozwijającego się w naszym łonie nowego życia.

To bardzo dobry moment, który warto wykorzystać na kompletowanie niemowlęcej wyprawki i zapisanie się do szkoły rodzenia. Bez wątpienia, świetnym pomysłem może być pamiątkowa sesja z brzuszkiem, jeżeli taka planujemy, to nie należy jej zostawiać na ostatnią chwilę, ponieważ stan zdrowia w ciąży może się zmienić z dnia na dzień. Koniec 2 trymestru przypada na 28 tydzień ciąży i jest to koniec 6 miesiąca ciąży. Jeżeli interesuje Cię, co dzieje się z mamą i maleństwem w tym czasie, odsyłam do wpisu poradnikowego Strefy ciąży o 6 miesiącu.

Do tego czasu powinnyśmy wykonać wszystkie zlecone badania kontrolne dedykowane dla 2 trymestru ciąży. W trzecim trymestrze czeka na kobiety dużo innych badań bezpośrednio związanych z przygotowaniem do porodu. Cieszę się, że w tym trudnym dla społeczeństwa czasie mam prywatną opiekę i wykupiony pakiet w jednej z firm medycznych. Jak na razie nie miałam większych problemów, jeżeli chodzi o możliwość wykonania badań w ciąży. Jednak wiem, że wygląda to różnie. W związku z pandemią kornonawirusa z tego, co wiem wiele kobiet ma utrudniony kontakt, jeżeli chodzi o dostęp do lekarzy i możliwość wykonywania zleconych badań, mam nadzieję, że niebawem sytuacja się unormuje.   W trosce o zdrowie swoje i maleństwa, które się rozwija w łonie mamy warto od samego początku dbać o siebie i przestrzegać zaleceń lekarza.

Jak sytuacja wygląda, wyglądała u Was? Wykonywałyście jakieś dodatkowe badania w ciąży o których nie wspomniałam? Jak z dostępnością do lekarzy w czasie pandemi?